Zozo arrunta (Turdus merula)
Turdidae, Paseriformeak
Beste izen batzuk: Martizozo, Tordo, Xoxo, Zozo, Zozoar/Zozoeme, Zozobeltz.
Euskarazko izendegi osoa »
Beste hizkuntzetan
- Gaztelania: Mirlo común
- Frantsesa: Merle noir
- Ingelesa: Eurasian Blackbird
- Okzitaniera: -
- Aragoiera: Torda
- Katalana: Merla
- Astur Leonesa: -
- Galegoa: Merlo común
- Alemaniera: Amsel
- Italiera: Merlo
Deskribapena
Txori handi samarra, 24-29 cm bitartekoa. Zozarra beltz-beltza, moko hori deigarriarekin; emeak ere moko horizkara dauka, baina askoz motelagoa, eta arrea da kaxkotik buztananeraino. Fruitu eta haziak jaten ditu gehienbat, baina lurrean aztarka ikustea ere ohikoa da, zizare eta zomorro bila. Azken urteotan beldurra galdu dio gizakiari eta gero eta ohikoagoa da herriguneetan ikustea, edozein parke edo berdegunetan.
Ahots sendoa du arrak. Kantari nekaezina udaberrian, zuhaitz punta zein sasi artetik. Doinu triste eta melankoliko samarrez abesten du; batzuetan ume mainoso kexatia dirudi.
Bizkaiko zenbait eskualdetan marti-zozoa deritzo, gehienbat udaberri hasierako beroaldian (martian, martxoan) ikusten diren zozoei; kantari, ezinegonean, liskarrean, larrutan, kumaldian... Marti-zozoak.
Euskal Herrian
Habiagile arrunta Euskal Herri osoan. Urte osoan zehar ikusi dezakegu, migrazio txikiak ere egiten dituzten arren (batez ere Europa Iparraldeko populazioek).
Entzun
Banaketa mapa
Zozoa kantuan, #TxoriaTxio
Zozo habia
Euskarazko izendegia
Oharrak
Euskarazko izenei dagokienez, esan daiteke ia izen bakarra daukala Euskal Herrian zehar, bere aldaera txikiekin. Zozo eta xoxo aldaeretaz aparte, sasi-zozo, edo zozobeltz modukoak ere entzun daitezke; udaberrian kumatzen duten lehenengo zozoei marti-zozo deritze Bizkaia aldean, eta zozar/zozeme (zozoarra/zozoemea) ere jaso izan ditugu, itxuraz erraz ezberdintzen diren zozo arra eta emea bereizteko.
Mapa honetan izen nagusiak aurkituko dituzu. Datu guztiak ikusteko begiratu ondorengo taula.
| Aldaera | Eskualdea | Bibliografia |
|---|---|---|
| Martizozo | Durangaldea, Debagoiena, Debabarrena, Bilbo Handia, Lea Artibai, Arrati Nerbioi, Gorbeia Inguruak, Gernika-Bermeo, Plentzia-Mungia | GamI97 (1997) GamI00 (2000) GamI01a (2001) GamI01b (2001) GamI01c (2001) GamI02b (2002) GamI02a (2002) MarA (2006) |
| Tordo | Gorbeia Inguruak | |
| Xoxo | Durangaldea, Donostialdea, Zuberoa, Bidasoa Garaia, Baztanaldea, Auñamendi, Zaraitzu, Aralarko Iparraldea, Goierri, Urola-Kostaldea, Aezkoa, Tolosaldea, Lapurdi Garaia, Basabürüa, Arbaila, Erronkari-Zaraitzu | EliJ (1923) LarJ1939 (1939) MitK1958-A (1958) MitK1958-E (1958) MitK1958-Z (1958) YncM (1971) CasJ (1989) CabI (1991) UgaM (1995) IzeM (1996) AraA2001 (2001) KamP (2007) ZuaK2013 (2013) DuvM (2015) |
| Zozo | Bizkaia, Lea Artibai, Iruñerria, Gorbeia Inguruak, Goierri, Gernika-Bermeo, Urola-Kostaldea, Ultzamaldea, Tolosaldea, Sakana, Plentzia-Mungia, Durangaldea, Donostialdea, Debagoiena, Debabarrena, Bilbo Handia, Bidasoa Beherea, Baztanaldea, Auñamendi, Arrati Nerbioi, Aralarko Iparraldea, Baigorri-Ortzaize, Zaraitzu, Arberoa-Iholdi | IztJ (1847) LabE (1895) SanP (1908) ZubE (1932) LeiA60 (1960) Aran (1961) GonM (1979) LeiA83 (1983) AzpJM (1986) ZufJ88 (1988) ArrG (1988) GamI90 (1990) KarR (1991) GamI93 (1993) IzaK94 (1994) UgaM (1995) IzeM (1996) GamI97 (1997) GamI99 (1999) GamI00 (2000) AraA2001 (2001) GamI01c (2001) GamI01a (2001) GamI01b (2001) GamI02a (2002) GamI02b (2002) GamI05a (2005) GamI05b (2005) MarA (2006) KamP (2007) EtxJM (2009) AraI2011 (2011) ZuaK2013 (2013) MirL (2014) SanI2021 (2021) ZuaK2021 (2021) |
| Zozoar/Zozoeme | Lea Artibai, Goierri, Debabarrena, Gorbeia Inguruak, Bilbo Handia | UgaM (1995) GamI00 (2000) |
| Zozobeltz | Debabarrena | |
| Sasizozo | Bizkaia | IztJ (1847) LabE (1895) AraT (1909) AldJ (1918) |
| Txoribeltz | Sakana | ZuaK2022 (2022) |
| Zozata / Zozama | Bizkaia | AltJ31 (1931) |
** Eskualdea: Ahoz non jaso den.
Grisez, zalantzazkoak edota bibliografian bakarrik jasotakoak.